Çıplak gözle zor görülebilen çok küçük yapıların özel ameliyat mikroskobunun büyütücü etkisinden faydalanarak ve çok ince aletler kullanarak ameliyat edilmesine mikro cerrahi denilmektedir. Bu teknik sayesinde çıplak gözle zor görülebilen iğne ve iplikler kullanarak çapı 1mm den daha küçük damar ve sinirler ameliyat edilebilirler. Böylece kopan el, kol, ayak, bacak gibi organlar yerine takılabilmekte ve çok ince sinir liflerinin onarılması ile yerine takılan uzvun hissetmesi ve yeniden hareket etmesi sağlanabilmektedir. Ayrıca mikrocerrahi teknik sayesinde serbest doku nakilleri yapılabilmektedir. Böylece dokular damar ve sinirleri ile birlikte nakledildiğinden canlılıklarını ve fonksiyonlarını korumakta ve mükemmel sonuçlar alınabilmektedir.
Mikrocerrahinin gelişmesi kolay olmamıştır. Mikrocerrahi yöntemlerin henüz gelişmediği dönemlerde kopan vücut parçasının yerine dikilmesi hekimlerin hayal gücünü zorlayan önemli düşlerinden birisini oluşturmuştur. Yapılan başarısız girişimler bir yandan umutsuzluğa neden olurken bir yandan da ileri araştırmaları körüklemiş ve ilk kol replantasyonu 1964 yılında gerçekleştirilmiştir. Boston’lu Dr. Malt bir çocuğun tam kopuk kolunu yerine takarak klinik uygulamanın öncüsü olmuştur. Tıp tarihinin kilometre taşlarından birini oluşturan bu girişimden sonra mikrocerrahi yöntemler süratle gelişmiş, bilgi ve deneyim inanılmaz bir süratle yoğunlaşmıştır. Günümüzde artık parmak ucu kadar küçük bir vücut parçası bile yerine dikilebilmektedir.
Ülkemizde ilk kez kopan bir parmağın yerine takılması 1978 yılında gerçekleştirilmiştir. 1980 yılında İstanbul’da Fransız Pasteur Hastanesi 24 saat hizmet ilkesi ile çalışan ilk mikrocerrahi merkezi olmuştur. 1991 yılında Fransız Pasteur Hastanesi’nin kapatılmasından sonra İstanbul Aksaray Vatan Hastanesinde İstanbul El Cerrahisi ve Mikrocerrahi Merkezi (İECMM) kurulmuştur.
Micro cerrahi (veya mikrocerrahi), cerrahi işlemlerin mikroskop altında gerçekleştirildiği bir cerrahi alt dalıdır. Genellikle çok küçük dokuların veya damarların, sinirlerin, lenf damarlarının veya organların tamirinde veya yeniden bağlanmasında kullanılır. Bu tür cerrahi genellikle göz, kulak, sinir cerrahisi, plastik cerrahi gibi alanlarda kullanılır.
Micro cerrahi, cerrahın çıplak gözle görülmesi zor olan küçük yapıları net bir şekilde görmesini sağlayan bir cerrahi mikroskop kullanarak gerçekleştirilir. Bu mikroskoplar, cerrahın cerrahi alanın içine odaklanmasını ve hassas manipülasyonlar yapmasını sağlar. Bu nedenle, cerrahın işlem sırasında çok küçük detaylara dikkatlice odaklanabilmesini sağlar.
Micro cerrahiye ihtiyaç duyulabilecek durumlar arasında şunlar yer alır:
- Replantasyon (yeniden bağlanma): Kopan parmak, el, koldaki damarlar, sinirler veya diğer dokuların yeniden bağlanması.
- Lenf damarları cerrahisi: Lenfödem gibi durumlarda, lenf damarlarının mikroskop altında tamir edilmesi veya yeniden bağlanması.
- Plastik cerrahi: Küçük dokuların veya organların tamiri, nakli veya yeniden şekillendirilmesi gibi durumlarda kullanılır. Örneğin, yüzdeki kılcal damarların veya sinirlerin bağlanması gibi.
- Sinir cerrahisi: Sinirlerin mikrocerrahi ile onarılması, ameliyat sonrası travmatik sinir hasarı durumlarında kullanılır.
- Göz cerrahisi: Retina cerrahisi gibi çok hassas işlemler, mikroskop altında gerçekleştirilir.
- Hazırlık: Hastanın genel sağlık durumu değerlendirilir ve cerrahi planlanır. Cerrahi alan temizlenir ve steril hale getirilir.
- Anestezi: Hastaya genellikle genel anestezi veya lokal anestezi uygulanır, böylece hasta ameliyat sırasında ağrı hissetmez.
- Erişim: Cerrahi alan açılır ve mikroskop altında çalışılacak şekilde düzenlenir.
- Operasyon: Cerrah, cerrahi mikroskop altında çalışarak gereken tamir veya yeniden bağlama işlemlerini gerçekleştirir.
- Kapatma: Cerrahi işlem tamamlandıktan sonra, cerrahi kesiler kapatılır ve gerekirse dikişler atılır.
